فرصت‌های انقلاب صنعتی چهارم برای پیش‌گیری و مبارزه با فساد
در تاریخ ۸ مهر ۱۳۹۸ نشت تخصصی بررسی فرصت‌های انقلاب صنعتی چهارم و تأثیر آن در پیش‌گیری و مبارزه با فساد توسطجناب آقای دکتر سعادت فرد و جناب آقای دکتر حیات شاهی مورد بررسی قرار گرفت که در ادامه مشروحی از نشست ارائه میشود:
مقدمه‌ای گذرا بر شناخت انقلاب صنعتی چهارم
مدتی است که با بروز جلوه‌های مختلف و عجیب فناوری‌های نوین ما وارد دوران انقلاب فن‌آوری شده‌ایم. ما شاهد دگرگونی عمیقی هستیم که به صورت بنیادین پارادایم‌ها را در زندگی شخصی و اجتماعی، کار صنعتی و اقتصادی و حتی ارتباطات اجتماعی ما را دستخوش تغییر میکند. این تغییرات تمامی شئون بشری اعم از اقتصاد و صنعت و جامعه و فرهنگ را در برمی‌گیرد. این دگرگونی‌ها به قدری عظیم و شگرف خواهد بود که از لحاظ وسعت و پیچیدگی تا به حال بشر مشابه آن را ندیده و حتی توهم آن را نیز نداشته است. این تغییرات به قدری عمیق و وسیع است که برخی از محققین معتقدند که برای اولین بار علم از رویای بشری پیشی گرفته است.
اینکه حدس بزنیم که چنین پدیده عمیق و شگرفی چه آینده‌ای خواهد داشت و کرانه‌های آن تا به کجا کشیده خواهد شد، بسیار زود است. وقتی که صحبت از عمر هزار ساله بشر در طی ۲۰ سال آینده میشود، هنگامی که صحبت از چاپگر سه بعدیی میشود که می‌تواند مواد غذایی را با کیفیتی مشابه واقعی (مثلا گوشت و یا میوه و …) را چاپ کرده و مورد استفاده قرار گیرد، وقتی که سخن از شفافیت بی نظیر در همه جوانب اطلاعات مالی و تحصیلی و پزشکی و هزاران نمونه دیگر میشود (که همیشه آرزوی بشر بوده است)، که از همه این‌ها و این موج عظیم تغییرات به آستانه تعبیر میشود، بدیهی است که نمی‌توان آینده ثبات یافته را از حال پیش‌بینی نمود.
باید بدانیم که چنین پدیده عظیمی را نمی‌توان مواجهه درستی نمود مگر اینکه آن را از جمیع الجهات مورد مداقه قرارداد و نیز با تمام قوا باید به آن پرداخت. این غول چراغ جادو را اگر با تمام قوا به آن پرداخته شود شاید آن هم شاید بتوان کنترل نمود والا با نیروهای متشتت و غیر منسجم حتما نمی‌توان آن را کنترل و هدایت نمود و چه بسا در دام ربات‌های مجهز به هوش مصنوعی با ظرفیت‌های بیش از توانائی‌های بشری و یا بیماری‌های لاعلاج همگانی و یا … شاهد به پایان رسیدن تمدن بشری فعلی باشیم.
با توجه به موارد فوق‌الذکر میبینیم که پرداختن به این ابر چالش پیش رو وظیفه‌ای همگانی و همسو برای تک‌تک افراد جامعه و نیز سازمان‌ها و ارگان‌های خصوصی و دولتی اعم از اجرایی و یا دانشگاهی و…میباشد و سازوکاری متفاوت‌تر از هر آنچه تا کنون به کار برده شده است را می‌طلبد.
به نظر می‌رسد که کوتاهی و کم‌تطبیقی در این رویارویی خسارتی جبران‌ناپذیر دارد.
اندرو مک کافی (Andrew McAfee) از متخصصین اقتصاد معتقد است که این تغییرات باعث افزایش نابرابری خواهد شد به ویژه که هر چه جلوتر می‌رویم ارزش نیروی بدنی کمتر شده و ارزش استعداد و توانائی‌های ذهنی و به ویژه خلاقیت بیشتر میشود. چرا که درآمد بالا برای مهارت بالاتر و درآمد کمتر برای مهارت‌های کمتر خواهد بود که این خود موجب تضاد بیشتر و فاصله طبقاتی اقتصادی بیشتر خواهد شد که نهایتاً می‌تواند منجر به درگیری‌هایی جدی طبقاتی شود.
علاوه بر تغییرات فوق انقلاب صنعتی چهارم در بعد شخصی موجب تغییرات عمیقی خواهد شد که حریم شخصی و ارتباطات و حتی هویت و اخلاق ما را نیز متأثر خواهد نمود. حتی مفهوم عواطف و احساسات به شکل کنونی‌اش نیز کم رنگ شده و تغییر میکند مگر اینکه دست به کار شویم و خودمان در شکل‌گیری شرایط جدید تا حد ممکن اقدام کنیم. و این معنایش مسئولیت داشتن تک‌تک افراد بشر در هر جایی و هر مقام و امکاناتی که هستند، میباشد. در غیر این صورت امواج سهمگین این انقلاب ممکن است هویت انسانی را مسخ نموده و در زمانی کوتاه او را تبدیل به ماشین و ربات کند.
آثار انقلاب صنعتی چهارم هر روز شیوه زندگی و هویت انسان‌ها را تغییر می‌دهد. کانال‌های اجتماعی رفته رفته عمیق‌ترین تاأثیرات تربیتی را بر همگان اعم از کوچک و بزرگ و زن و مرد و پیر و جوان می‌گذارد. از سوی دیگر تأثیر جایگزینی محصولات انقلاب صنعتی چهام موجب جایگزینی آنها با نیروهای انسانی میشود لذا مجمع جهانی اقتصاد در گزارشی که منتشر کرده به ضرورت پرداختن مدیران منابع انسانی برای اشتغال نیروهای کار در طی چند سال آتی تأکید نموده است. در سال‌های پیش رو بیش از چند میلیون شغل فعال از بین خواهد رفت و نیروهای آن بیکار خواهند شد.
برای اولین بار برای ایجاد سود نیازی به نیروی انسانی به ویژه کم‌مهارت نخواهد بود. پیش‌بینی میشود که تا سال ۲۰۲۰ یعنی یک سال دیگر خلاقیت به‌عنوان مهم‌ترین کالای مورد نیاز سازمان‌ها و یکی از سه مهارت اصلی و مورد نیاز کارکنان خود نمایی کند چرا که همراه با این تغییرات انبوهی از محصولات جدید و فناوری‌های جدید که برای عموم مردم ناآشنا است و شیوه‌های جدیدی که برای استفاده از آنها باید به کار گرفت، شرایط را به نفع کارکنانی تغییر خواهد داد که از خلاقیت بیش‌تری برای فروش و یا استفاده از این تغییرات از خود بروز خواهد داد.
این انقلاب با به کارگیری محصولات خود مانند بلاک چین، هوش مصنوعی، پرینتر سه بعدی، ماشین‌های خودران و ننو ربات‌ها و … تأثیرات خود را اعمال خواهد نمود. برای روشن‌تر شدن ذهن به ابعاد این تأثیرات می‌پردازیم.
بلاک چین (طبق تعریف فرهنگستان زبان، زنجیره بستک) :
آقایان دان و الکس تپسکات، (نویسندگان کتاب انقلاب زنجیره بلوکی (۲۰۱۶ )) زنجیره بستک را چنین تعریف می‌کنند: دفتر کل دیجیتالی فسادناپذیری از تراکنش‌های اقتصادی است که می‌تواند به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که نه فقط تراکنش‌های مالی، بلکه هر چیز ارزشمند مجازی دیگری را نیز ثبت کند. چون هر واقعه‌ای در زنجیره بستک میلیون‌ها بلکه میلیاردها بار در سراسر شبکه‌ای از رایانه‌ها که عضو این زنجیره هستند تکثیر شده و دائماً و در لحظه به روز رسانی میشود، دیگر نیازی به نگهداری اطلاعات به صورت متمرکز در جایی نیست. در این حالت دیگر بانک‌های مرکزی و ادارات ثبت احوال و املاک و … همه فلسفه وجودی خود را از دست داده و بالتبع منحل می‌شوند.
قراردادهای هوشمند در زنجیره بستک هکراه با تکثیر در سطح وسیع موجب شفافیتی اجباری و بی نظیر میشود که با پذیرش فرهنگ آن دیگر عبارت‌هایی مانند دروغ و یا پنهان‌کاری و … بی‌معنا می‌شوند.
ویلیام موگایار که از متخصصین زنجیره بستک میباشد معتقد است که این زنجیره ماندگاری بسیار بالایی داشته و عملاً آسیب‌ناپذیر میباشد زیرا مانند اینترنت دارای ویژگی آسیب‌ناپذیری درونی میباشد. زیرا با ذخیره‌سازی بستک‌هایی از اطلاعات که در سراسر شبکه که متشکل از میلیون‌ها و یا میلیاردها مورد میباشد، به صورت یکسان قرار دارند، و چون در اختیار همگان است هرگز توسط هیچ واحدی امکان کنترل ندارد. پس امکان هک آن نیز نیست.
برای توضیح بیشتر می‌توان گفت که زنجیره بستک مانند دفتر کلی عمل میکند که در تمام رایانه‌های عضو آن زنجیره توزیع شده باشد. علاوه آن که امکان انجام قراردادهای هوشمند را نیز دارد. در حال حاضر زنجیره بستک قراردادهای ساده‌ای که رمزگذاری نیز شده باشد را تصدیق میکند در این قراردها هنگامی که شرایط خاصی محقق گردد، آن گاه تعهدات آن (مثلاً انتقال رمز ارز و یا رمز مالکیت کالا و … منتقل میشود) اجرایی خواهند شد.
و نیز این زنجیره با ویژگی‌هایی که دارد موجب میشود که افراد به بالاترین درجه‌ی مسئولیت و پاسخ‌گویی برسند. با به کارگیری زنجیره بستک و خصوصیات آن دیگر هیچ تراکنش ناموفقی اتفاق نخواهد افتاد و خطای انسانی یا ماشینی نیز شکل نخواهد گرفت و با استفاده از قراردادهای هوشمند که از ملزومات آن است دیگر تبادل و یا معامله ای بدون رضایت طرفین وجود نخواهد داشت.
بدیهی است که با توجه به مطالب فوق اعتبار کلیه تراکنش‌ها در زنجیره بستک تضمین شده خواهد بود زیرا علاوه بر این که تراکنش انجام شده در دفتر اصلی ثبت میشود، در تمامی دفترهایی که در این زنجیره حضور دارند نیز تکثیر میشود. نتیجتاً اعتبارسنجی قوی و امنی شکل می‌گیرد. خروجی این فعالیت‌ها شفافیت و فساد ناپذیری این اطلاعات میباشد.
با توجه به موارد فوق کاربردهای بسیار زیادی که منتظر آفرینش آن بودند خودنمایی کردند. کاربردهایی از قبیل:
الف: رمز ارزها که مشهورترین آنها بیت‌کوین است.
ب: سیاست: در سال گذشته چندین کشور انتخابات خود را بر روی زنجیره بستک انجام دادند.
ج: زنجیره تأمین در تولید: در حال حاضر شرکت BASF آلمان که از بزرگترین شرکت‌های تولیدکننده مواد شیمیایی و پتروشیمی جهان است از آن استفاده میکند.
د: محافظت از مالکیت معنوی: مایسلیا (Mycelia) برای توزیع موسیقی از آن استفاده میکند.
د: سایر کاربردها که جهت عدم اطاله کلام از نام بردن آنها خودداری میشود. (مانند کوکاکولا و …)
هوش مصنوعی:
ویکی پدیا هوش مصنوعی، هوش صناعی یا هوش ماشینی(Artificial Intelligence) را چنین تعریف میکند: به هوشی که یک ماشین در شرایط مختلف از خود نشان می‌دهد، گفته میشود. به عبارت دیگر هوش مصنوعی به سیستم‌هایی گفته میشود که می‌توانند واکنش‌هایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی از جمله درک شرایط پیچیده، شبیه‌سازی فرایندهای تفکری و شیوه‌های استدلالی انسانی و پاسخ موفق به آنها، یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال برای حل مسایل را داشته باشند. بیشتر نوشته‌ها و مقاله‌های مربوط به هوش مصنوعی، آن را به عنوان (دانش شناخت و طراحی عامل‌های هوشمند) تعریف کرده‌اند.
جان مک‌کارتی، مبدع این عبارت در سال ۱۹۵۵ آن را به شکل «علم و مهندسی ساخت دستگاه‌های هوشمند» تعریف کرده است. بعضی از محققین آغاز مباحث مربوط به هوش مصنوعی را به فلاسفه و ریاضی‌دانان نسبت می‌دهند مانند بول که برخی نظریه‌ها را در باب منطق ارائه نمود. دانشمندان معتقدند که هوش مصنوعی بیشترین بهره را از سه فناوری شامل شبکه‌های عصبی، سیستم‌های استدلال فازی و الگوریتم تکاملی می‌برد.
طبقه‌بندی هوش مصنوعی
برای هوش مصنوعی تقسیم‌بندی‌های مختلف از جوانب مختلف وجود دارد که بعضی از آنها ذیلاً آورده میشود:
– یادگیری ماشین – بینایی ماشین – پردازش زبان طبیعی – روباتیک – سیستم‌های خبره – شبکه عصبی – الگوریتم ژنتیک
– یادگیری ماشین (Machine Learning): تشخیص اپتیکال کاراکترهای مختلف نوشته‌های متفاوت است که مطالب مختلف چاپی و یا غیرچاپی با توجه به سوابق و نمونه‌های قبلی مقایسه و شناخته می‌شوند،
۲- بینایی ماشین (Machine Vision): کاربردهای فراوانی به ویژه در صنعت دارد از جمله در هدایت روبات‌های کارگر، تضمین کیفیت محصولات، دسته‌بندی از مواد اولیه تا محصول نهایی، کار با مواد اولیه تا تبدیل شدن آنها به محصول نهایی و …. میباشد.
۳- پردازش زبان طبیعی (Natural Language Processing): به تعامل کامپیوتر و انسان (زبان محاوره‌ای انسان) می‌پردازد. یعنی در حقیقت استخراج مفهوم کلام انسان که با یکدیگر صحبت می‌کنند. توسط کامپیوتر که جزو پیچیده‌ترین کارها میباشد.
هر چند تلاش‌های فراوانی قبل از دهه ۱۹۵۰ در این مورد آغاز شد ولی غالبا سال ۱۹۵۰ را که در آن آلن تورینگ مقاله‌اش را با عنوان «هوش و دستگاه محاسباتی» منتشر کرد پذیرفته‌اند. وی در مقاله خود آزمونی را پیشنهاد نمود که به آزمون تورینگ مشهور است. برای اجرای این آزمون شخصی با هوش مصنوعی تعامل برقرار کرده و پرسش‌های مختلفی را در بازه زمانی قابل توجه (مثلاً یک یا دو ساعت و یا بیشتر) مطرح میکند و پاسخ‌هایی را می‌شنود. چنانچه در پایان نتواند تشخیص دهد که با انسان یا با ماشین در گفتگو بوده است (در حقیقت فریب هوش ماشینی را بخورد)، آزمون با موفقیت انجام شده است. هر چند تاکنون هیچ هوش ماشینی ای موفق به گذراندن این آزمون نشده است ولی با تلاش‌های فراوانی که انجام شده پیش بینی میشود که تا سال ۲۰۲۵ این اتفاق بیافتد. با توجه به ساخت کامپیوترهایی با ظرفیت به مراتب بیشتر از مغز انسان، پیش‌بینی تکینگی (singularity) دور از انتظار نیست.
اخیراً تلویزیون چین یک روبات را برای گویندگی اخبار به کار گرفته است و صوفیا روباتی است که در عربستان معرفی شد و کارت شهروندی نیز به آن داده شد.
گزارش اولین بندر ویژه چین نیز که کشتی‌ها بدون دخالت انسان پهلو گرفته و کانتینرها را بر روی کامیون‌های بدون راننده و خودران قرار داده و به مقصد مربوطه اعزام نمودند، در تلویزیون خودمان پخش شد.
۴- روباتیک: از آنجایی کهاین فناوری شبیه‌سازی رفتار و کردار انسان را در دستور کار قرار دارد می‌تواند جانشین مناسبی برای انسان در محیل‌های خطرناک و یا جاهایی که نیاز به حضور ۲۴ ساعته است، میباشد. مانند اطفاء حریق و یا حضور در جنگ، و بازرسی لاشه کشتی‌های صدمه دیده و یا سفر به اعماق آب‌هایی که برای انسان ممکن نیست و …
سیستم‌های خبره (Expert System): سیستم‌هایی است که سعی میکند تا توانایی تصمیم‌سازی مشابه یک انسان دانا و حرفه‌ای را شبیه‌سازی کند. این هوش مصنوعی (سیستم‌های خبره) از دستورالعمل‌های معمولی برنامه‌نویس تبعیت نمی‌کند بلکه مانند یک انسان از روش استنتاج و یا قیاس و یا سایر روش‌های حل مسئله که بشر از آن استفاده میکند برای رسیدن به پاسخ صحیح بهره می‌برد.
رشد این قسمت در موفقیت‌آمیز آزمون تورینگ برای هوش مصنوعی بسیاری مهم است.
شبکه عصبی (Neural Networks) : مانند شیکه عصبی واقعی مغز از گروهی از گره‌ها (نودها)ی به هم پیوسته استفاده میکند تا بتواند خدمات مختلفی ارائه نماید. از کاربردهای آن تشخیص دست‌خط افراد را میشود نام برد.
الگوریتم ژنتیک (Genetic Algorithm) : در حقیقت سعی میکند تا روند یک انتخاب طبیعی را مانند انسان شبیه‌سازی کند. این قسمت از هوش مصنوعی در جاهای بسیاری از جمله در بیوانفورماتیک، شیمی، تولید، فیزیک، ریاضیات، علوم محاسباتی، مهندسی، اقتصاد، داروشناسی و … کاربرد دارد.
انجام مسابقات (Game Playing) در این بخش برای شرکت در مسابقاتی که نیاز به تلاش فیزیکی سنگین و یا تفکر، پیش بینی و کلاً کارهای فکری سنگین دارد مانند شطرنج طراحی و برنامه‌ریزی می‌شوند. با کمال ناباوری بالاخره در سال ۱۹۹۷ میلادی برنامه کامپیوتری توانست تا قهرمان شطرنج جهان را شکست داد. اخیراً نیز مسابقات روبوکاپ حتی در ایران قدمهای بلندی در برپایی مسابقات حتی مسابقات جمعی مانند روبات‌های فوتبالیست برداشته است.
لذا
می‌توان انتظار داشت که بزودی تیم روبات‌ها بتواند تیم قهرمان جهان انسان‌ها را
شکست دهد.
▪ تشخیص گفتار (Speech Recognition) که اغلب در قالب ابزارهای تشخیص هویت و
بیومتریک و با روش تشخیص صدا در مکانهایی که حساس هستند و نیاز به حفاظت دارند
مانند اماکن دیپلماتیک، بانکها، بورسها، کارخانه‌ها، آزمایشگاههای تحقیقاتی حساس
و … برای کنترل مبادی ورودی و خروجی افراد مورد استفاده قرار میگیرند.
در اهمیت هوش مصنوعی همین بس که آقای ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه معتقد است که کشوری که در هوش مصنوعی برتر باشد رهبری کل دنیا را در اختیار خواهد داشت.
با توجه به مطالبی که در بالا گفته شد، هنوز همه ابعاد این تغییرات خودنمایی نکرده است. یکی از این وجهه‌ها طبق اعلام خبرگزاری فارس مربوط به مذهبی جدید است.”آقای آنتونی لواندووسکی از مدیران پیشین گوگل قصد دارد مذهبی رسمی را پایه‌گذاری کند که به فناوری اختصاص دارد. نه تنها پرستش یک مذهب مختص پیشرفت‌های علمی، بلکه خلق یک «پروردگار» مبتنی بر هوش مصنوعی از طریق فهم و پرستش این پروردگار برای مشارکت در جهت اعتلای جامعه!”
شاید این گفته آقای ایلان ماسک را که در رسانه ها از او نقل شده است را باید جدی‌تر گرفت:
به گزارش رسانه‌ها ، ایلان ماسک از سرمایه‌گذاران فناوری دنیا معتقد است که هوش مصنوعی «اهریمنی» است که تمام جهان در حال پرورش آن است. او می‌گوید: «با هوش مصنوعی ما داریم اهریمن را احضار می‌کنیم.»
.IOT اینترنت اشیاء
ویکی پدیا برای تعریف اینترنت اشیاء این عبارات را آورده است. “اینترنت اشیاء به زبان ساده، ارتباط سنسورها و دستگاه‌ها با شبکه‌ای است که از طریق آن می‌توانند با یکدیگر و با کاربرانشان تعامل کنند “
کاربردهای هوش مصنوعی و IOT (اینترنت اشاء) در کشاورزی، صنعت و کلا تولید و خدمات مانند بازی‌ها و یا حمل و نقل و … روزافزون است و پیوسته در حال ورود به شئونات مختلف زندگی است. پیش‌بینی شده که تا سال ۲۰۲۵ بیش از یک تریلیون حس‌گر متصل به اینترنت داشته باشیم. این موارد تغییرات فراوانی را ایجاد میکند مانند:
– البسه هوشمند که می‌توانند از طریق اتصال به اینترنت تغییر رنگ بدهند و یا اطلاعات بهداشتی مربوط به شخص مصرف‌کننده را به پزشک او مخابره کنند (علائم حیاتی از قبیل ضربان قلب و فشار خون و قند و … و یا در صورت بروز حادثه، پیامی به تلفن همراه افراد نزدیک او و یا به پلیس بفرستد
– و یا کیفی که مفقود شدن اشیاء را اعلام میکند(با کمک سنسورها و .. )
– و یا ساختمانی که گرما و سرما و لرزش‌ها را اندازه‌گیری کرده و به موقع درجه دما را تنظیم میکند و …
– و یا شیر آبی که با گرفتن دست در زیر آن شروع به ریزش آب میکند و با دور شدن دست از حیطه سنسورها آن را قطع میکند. (باید نمونه آن را که سال‌ها است در آستان قدس رضوی به کار گرفنه شده دیده باشید)
– و یا تسلیحات نظامیی که جای انسان‌ها را می‌گیرد
– و یانانو روباتهایی که توسط پزشکان از طریق تزریق و یا بلع ومعده وارد بدن انسان می‌شوند و امکان تشخیص دقیق مرض و نیز مداوای آن را حتی در حد سلول به سلول فراهم می‌کنند. با این روش‌ها پیش‌بینی میشود که عمر انسان صدها سال افزایش یابد و بیماری‌های لاعلاج و یا صعب العلاج به سهولت شفا بیابد.
– و یا استفاده از سنسورهای بسیار کوچک و نیز برچسبهای هوشمند برای ردیابی افراد گمشده و یا زندانیان و یا گونه‌های جانوری و …
– و یا سیستم‌های هوشمند اعلام زمان انجام کار و یا مصرف دارو و….
در این راستا مدیرعامل شرکت سامسونگ اعلام کرده است که کلیه محصولات سامسونگ اعم از لوازم خانگی و غیر آن تا ۵ سال آینده اینترنت اشیا را به همراه خواهند داشت. و این سیاستی است که در دستور کارکلیه
پرینترهای سه بعدی:
طبق مندرجات ویکیپدیا امروزه مدل‌سازی سه بعدی در رشته‌های گوناگونی همچون قطعه‌سازی، معماری، روباتیک، صنایع هوافضا و… رایج است. پرینترهای سه بعدی توانایی تولید هر نوع قطعه‌ای با هر شکل و زاویه‌ای که باشد، تو پر باشد، یا تو خالی، صاف باشد یا منحنی، … هر قطعه‌ای با هر طراحی را دارد. این نیاز در همه جا قابل لمس است. صنعت، پزشکی، آموزشی، خودرو سازی، نظامی و هر کاری که نیاز به شبیه‌سازی دارد، این ابزار کاربرد دارد.
هوافضا، معماری، خودروسازی، قطعات صنعتی، تجهیزات نظامی، تجهیزات پزشکی، چاپ زیستی و هنر را از جمله زمینه‌هایی برشمرد که از پرینتر سه بعدی بهره می‌برند.
پیش‌بینی میشود که در زمینه صنعت خودرو تا سال ۲۰۲۵ یعنی ۷ سال دیگر اولین خودرو با استفاده از فناوری چاپگر سه بعدی تولید شود.
و نیز پیش‌بینی میشود که در زمینه سلامت انسانی تا سال ۲۰۲۵ اولین پیوند کبدی که با چاپگر سه بعدی تولید شده است و فناوری آن به نام چاپ زیستی شناخته میشود، انجام شود.
لازم به ذکر است که اولین ایمپلنت ستون فقرات ساخته شده با چاپ سه بعدی در سال ۲۰۱۴ در بیمارستان سوم پکن با موفقیت به کار برده شده است.
در همین راستا محققین دانشگاه تورنتو آقایان نوید حکمتی و الکس گونتر و ریچارد چنگ اقدام به ساخت موفقیت‌آمیز نمونه دستگاهی نموده‌اند که می‌تواند بجای بخیه زدن و مشکلات ناشی از آن پوستی طبیعی با کاربردی بالا را برای افرادی که پوستشان صدمه دیده است در مدت دو دقیقه ترمیم کند. وزن این دستگاه حدود یک کیلوگرم است. این دستگاه می‌تواند انقلابی در قسمت اورژانس‌ها و بیمارستان‌های سوانح و سوختگی و … ایجاد کند.
خودران‌ها
خودروهایی که بدون نیاز به راننده مسافر را به مقصد می‌رساند. پیش‌بینی شده که تا قبل از ۲۰۲۵ بیش از ۱۰% اتومبیل‌هایی که در آمریکا در جاده‌ها حرکت می‌کنند از این قبیل باشند. خودروهای آ او دی و گوگل و تسلا و … در حال اتمام مراحل آزمایش‌های نهایی آن هستند.
اخیراً در تلویزیون جمهوری اسلامی ایران خبری اعلام شد که در آن به قایق‌ها و کشتی‌های خودران در یکی از کشورهای اروپایی پرداخته بود.
پیش‌بینی تغییرات در آینده توسط ری کرزویل و ایلان ماسک
ایلان ماسک به عنوان مؤسس و مدیر عامل شرکت‌های اسپیس ایکس و تسلا و یکی از عوامل اصلی پیشرفت تکنولوژی در عصر کنونی، نظرات جالبی درباره آینده تکنولوژی دارد. با توجه به شناختی که از وی داریم، نمی‌توانیم به سادگی از کنار پیش بینی های او بگذریم. مسیری که او برای آینده تکنولوژی ترسیم میکند، به احتمال بسیار زیادی تبدیل به واقعیت خواهد شد. برخی از آنها چنین است:
- او همراه با انتشار گزارش مالی تسلا در سومین ربع سال ۲۰۱۵ اعلام کرد طی یک دهه، تمامی اتومبیل‌ها، علاوه بر قدرت گرفتن از انرژی الکتریکی، به طور کامل خودران می شوند، به طوری که مشاهده یک خودروی فاقد این قابلیت غیر معمول به نظر خواهد رسید.
- این پیش‌بینی ایلان ماسک در جریان اجلاس سران جهان در شهر دبی بیان شد. با رباتیک شدن در آینده‌ای نه چندان دور، کمتر شغلی به دست انسان‌ها سپرده شود، چرا که ربات‌ها آنها را بهتر انجام می‌دهند.
- بر اساس پیش بینی ایلان ماسک، درست است که میلیون‌ها شغل به خاطر اتوماسیون‌سازی از بین خواهند رفت، اما امکان پرداخت مبلغی مشخص به کل افراد جامعه توسط دولت‌ها مهیا خواهد شد. به این ترتیب همه انسان‌ها فارغ از درآمد عادی خود، مبلغی را از دولت و یا دیگر موسسه‌های دولتی دریافت خواهند کرد.
- این پیش‌بینی ایلان ماسک در جریان سخنرانی وی حین برگزاری کنگره بین‌المللی فضایی بیان شد. او مدعی است شرکت اسپیس ایکس، در سال ۲۰۲۴ افرادی را به سیاره سرخ خواهد فرستاد، اما به خاطر مسافت موجود، افراد مسافر در سال ۲۰۲۵ به کره مریخ می‌رسند. رویای اصلی او امکان مهاجرت انسان به مریخ و قابل سکونت کردن این سیاره برای تمامی انسان‌ها است.
- بر اساس پیش بینی ایلان ماسک، هوش مصنوعی آن قدر پیشرفت میکند که حیات سازنده خود یعنی انسان را با تهدیدی بسیار جدی رو به رو می‌سازد. به عقیده وی، هوش مصنوعی می‌تواند تمدن بشری را به طور کامل از بین ببرد. وقتی یک ربات قادر به تصمیم‌گیری میشود، ممکن است روزی تصمیم حمله به سازنده خود و گرفتن قدرت بیشتر را اتخاذ کند!
- مدیر عامل تسلا و اسپیس ایکس در جریان انجمن ملی فرمانداران آمریکا اعلام کرد ربات‌هایی وجود دارند که می‌توانند طی چند ساعت، حتی راه رفتن را نیز یاد بگیرند، در حالی که هیچ موجود بیولوژیکی چنین قابلیتی ندارد.
ربات‌های قاتل قادر هستند بدون اجازه انسان و بر اساس برنامه‌هایی که به آنها داده شده است، در زمان لازم اقدام به حمله کنند. پس بعید نیست به اشتباه (و یا بر اساس تصمیم‌گیری جنایت‌کارانه خود!) افراد بی‌گناه زیادی را به کام مرگ بکشانند.
- این پیش‌بینی ایلان ماسک نیز در جریان اجلاس سران جهان در دبی بیان شد و جنجال زیادی به پا کرد. به عقیده وی، با گذر زمان هوش بیولوژیک و هوش دیجیتال با یکدیگر ادغام می‌شوند، به طوری که روزی نسخه‌ای دیجیتالی از خود را مشاهده خواهید کرد.
ری کورزویل کیست؟
در مورد ری کزویل چنین گفته‌اند که یکی از تکنولوژیست‌های آگاه جهان است که درک قوی از پتانسیل فناوری‌های رو به رشد دارد و می‌داند تکنولوژی چگونه جوامع آینده را تحت تأثیر قرار خواهد داد. بیل گیتس، کورزویل را بهترین پیش‌بینی‌کننده آینده هوش مصنوعی معرفی میکند و نسبت به پیش‌بینی‌های او که فراتر از هوش مصنوعی هستند شگفت‌زده است.
او کسی است که ۲۰ دکترای افتخاری دریافت کرده است و از سه رئیس جمهور ایالت متحده جوایز ارزشمندی به او اهدا شده است. ۷ کتاب ارزشمند و پرفروش در حوزه تکنولوژی دارد، مخترع اصلی بسیاری از فناوری‌ها از جمله اسکنرهای مسطح، ماشین‌های تبدیل چاپ به گفتار و غیره است. پیش‌بینی‌های او حاصل درکی است که از قدرت «قانون مور» و به‌ویژه قانون بازده شتاب دارد. این قوانین بیان می‌کنند که فناوری اطلاعات خط سیر پیش‌بینی‌پذیری را دنبال میکند .قانون بازده شتاب ری‌کورزویل می‌گوید که رشد بی‌امان، پیش‌بینی‌پذیر و نمایی‌ِ فناوری، انسان‌ها را به دورانی می‌برد که کورزویل آن را تکینگی (Singularity) می‌نامد.
او هم چنین یکی از بنیان‌گذاران دانشگاه تکینگی است و مستقیماً توسط لری پیج به توسعه هوش مصنوعی شرکت گوگل انتخاب شده است.
به طور خلاصه، ری بسیار هوشمند است و پیش‌بینی‌های او کاملاً شگفت‌انگیز هستند و یادآوری می‌کنند که ما در زمان هیجان‌انگیزی در تاریخ بشر زندگی می‌کنیم. ری کرزویل به ندرت اشتباه میکند. او در اکتبر سال ۲۰۱۰ گزارشی منتشر کرد که در آن همه پیش‌بینی‌های کتاب‌هایش از سال ۱۹۹۰، ۱۹۹۹ و ۲۰۰۵ را تحلیل کرده بود. از ۱۴۷ پیش‌بینی، ۱۱۵ پیش‌بینی او کاملاً درست، ۱۲ پیش‌بینی به طور کلی درست و ۱۷ پیش‌بینی نسبتاً درست و تنها ۳ پیش‌بینی غلط از آب درآمدند؛ بنابراین ۸۶% پیش‌بینی‌های او به حقیقت می‌پیوندند.
او در طول ۲۰ سال در انواع سایت‌ها، پرتال‌های خبری، وبلاگ‌ها، مصاحبه‌ها و سخنرانی‌ها، از آینده فن آوری در کره زمین سخن گفته است. او برای هرسال، پیش گویی‌های مختص به آن سال را گفته است.
– ۲۰۱۹: رایانه‌های شخصی و لوازم جانبی رایانه ها، با کابل و سیم خداحافظی خواهند کرد.
– ۲۰۲۰: رایانه‌های شخصی آن قدر قدرتمند می‌شوند که توان آنها را می‌توان با توان مغز انسان مقایسه نمود.
– ۲۰۲۱: امکان دسترسی به اینترنت وایرلس در ۸۵ درصد از نقاط کره زمین.
– ۲۰۲۲: وضع قانون رفتار انسان‌ها و ربات‌ها در ایالات متحده و اروپا. مواردی همچون وظایف و حوزه فعالیت ربات‌ها، مشخص میشود.
– ۲۰۲۴: حضور و وجود هوش رایانه‌ای در خوردوها اجباری خواهد شد. رانندگان حق نخواهند داشت تا پشت خودروهای فاقد هوش مصنوعی بنشینند.
– ۲۰۲۵: تشکیل بازارهای بزرگ عضوهای مصنوعی بدن انسان.
– ۲۰۲۶: به کمک پیشرفت علم، انسان عمر خود را به ازای هر ثانیه، بیش از آن چه که سپری شده، تمدید خواهد کرد.
– ۲۰۲۷: ربات‌های خدمتکار با توان انجام کارهای سخت، همچون یخچال و قهوه‌جوش، به یک ابزار و دستگاه معمولی در زندگی روزمره انسان تبدیل می‌شوند.
– ۲۰۲۸: انرژی خورشیدی به حدی ارزان و قابل دسترس میشود که به خوبی جواب مصرف ساکنان کره خاکی را خواهد داد.
– ۲۰۲۹: کامپیوترها خواهند توانست آزمون تورینگ را برای تست سنجش میزان هوشمندی، سپری کرده و به عبارتی دارای هوش شوند. این موضوع در چارچوب مدل‌سازی کامپیوتری مغز انسان صورت می‌گیرد.
– ۲۰۳۰: گسترش نانوتکنولوژی در صنعت. استفاده از فن‌آوری نانو به شدت از هزینه‌های ساخت انواع محصولات خواهد کاست.
۲۰۳۱: در تمامی بیمارستان‌ها از چاپگرهای ۳ بعدی اعضای بدن استفاده خواهد شد.
– ۲۰۳۲: استفاده از ربات‌های نانو در علم پزشکی. نانو ربات‌ها می‌توانند مواد مغذی مورد نیاز را به سلول‌ها رسانده و مواد زائد را از بدن حذف کنند. آنها همچنین می‌توانند مغز انسان را اسکن کرده و کمک شایانی به درک اسرار و فعالیت‌های مغز انسان نمایند.
– ۲۰۳۳: خودروهای خودکار به فراوانی در خیابان‌ها دیده خواهند شد.
– ۲۰۳۴: نخستین دیدار انسان با هوش مصنوعی. فیلم “او” به حقیقت خواهد پیوست. برای معشوقه مجازی می‌توان با کمک تصویر شبکیه چشم و با کمک لنز و عینک‌های مجازی، بافت و اندام طراحی نمود.
– ۲۰۳۵: پیشرفت چشمگیر در صنعت هوافضا به حدی می‌رسد که بتواند کره خاکی را برای همیشه در برابر برخورد شهاب سنگ‌ها در امان نگه دارد.
– ۲۰۳۶: انسان به کمک استفاده از متدهای برنامه‌نویسی، در علم بیولوژی برای نسختین بار از برنامه‌نویسی سلول‌ها برای درمان بیماری‌ها استفاده کرده و به کمک چاپگرهای ۳ بعدی، اندام‌های حیاتی و اعضای جدید را پرورش می‌دهد.
– ۲۰۳۷: دستیابی به موفقیت‌های بزرگ در زمینه کشف رازهای پنهان مغز. رمز و راز هزاران توانایی و فرمول تخصصی در مغز آشکار خواهد شد. برخی از الگوریتم که وظیفه کدسازی اعصاب و گسترش بخش‌های مختلف مغز را دارند، رمزگشایی شده و به سامانه‌ها و شبکه‌های کامپیوتری متصل می‌شوند.
– ۲۰۳۸: ظهور ربات‌های انسان‌نما. محصول جدید ترابشریت. ربات‌هایی که مجهز به هوش مضاعف هستند. برای مثال آنها می‌توانند یک تخصص ظریف و یا بخشی از علم که در توان یادگیری کامل انسان نیست را به خوبی فراگیرند. این موضوع، تولید انواع اعضای هوشمند بدن از چشمان دوربین‌دار گرفته تا دستان را نیز دربر می‌گیرد.
۲۰۳۹:
نانو ماشین‌ها به صورت مستقیم در مغز کاشته شده و وظیفه انتقال داده‌ها از مغز به
اندام‌ها و برعکس را ایفا خواهند نمود. به کمک این موضوع می‌توان بدون هیچ دستگاه
و ابزار اضافه، به غوطه‌وری کامل انسان در دنیای مجازی رسید.
– ۲۰۴۰: موتورهای جستجوگر از ابزاری خواهند
بود که در بدن انسان زنده کاشته خواهد شد. بدین ترتیب، جستجوی موضوعی خاص هم از
طریق زبان و هم از طریق قدرت فکر می‌تواند صورت گیرد. نتیجه جستجو نیز می‌تواند بر
روی لنز و یا عینک مخصوص مشاهده شود.
– ۲۰۴۱: توانایی‌های اینترنت به میزان ۵۰۰ برابر امروز، افزایش و پیشرفت خواهد داشت.
– ۲۰۴۲: نخستین مورد جاودانگی انسان. ارتش ربات‌های نانو به کمک سیستم دفاعی بدن آمده و انواع بیماری‌ها درمان میکند.
– ۲۰۴۳: بدن انسان می‌تواند به کمک نانو ربات‌ها، به هر شکلی که بخواهد دربیاید. اعضای داخلی بدن انسان نیز با مدل‌های سابیری که از لحاظ کیفی، به مراتب بهتر از اندام واقعی ما هستند، جایگزین خواهند شد.
– ۲۰۴۴: توانایی هوش غیر بیولوژیکی، میلیاردها برابر هوش انسان خواهد بود.
– ۲۰۴۵: آغاز عصر تکینگی یا به عبارتی، برگشت‌ناپذیری فن‌آوری. کره زمین به یک ابر رایانه تبدیل خواهد شد.
– ۲۰۹۹: پروسه تکینگی تکنولوژی، سراسر کره زمین را فرا خواهد گرفت.
در هر صورت، باور تمامی این پیشگویی‌ها کمی دشوار است. ولی اگر کمی با دقت به سرعت سرسام آور پیشرفت فن‌آوری در جهان دقت کنیم، درخواهیم یافت که این پیشگویی‌ها حتی در آینده‌ای نزدیک‌تر از آنچه به نظر می رسد، ممکن است به حقیقت بپوندند.
و اما کلام آخر، جایگاه انجمن‌های علمی و سایرین در انقلاب صنعتی چهارم
همان طور که در بالا دیدیم تغییرات بسیار بزرگ و عظیمی به زودی ما را در بر خواهد گرفت. تصور اینکه این تغییرات برای ده‌ها سال بعد است و تأثیری در زندگی و آینده نزدیک ما ندارد موضوع ساده‌انگارانه‌ای است. جلوه‌های این تغییرات با حضور اسنپ و تپسی در حمل و نقل درون شهری و دیجی کالا در زنجیره توزیع نمونه‌های بسیار کوچکی از این تحولات است. اتفاقاتی که آژانس‌های مسافربری درون شهری را عملاً در حد نابودی پیش برد. پیش‌بینی اینکه تا سال ۲۰۲۲ بیش از ۲۵% فروشگاه‌های آمریکا ورشکست خواهند شد زنگ خطری جدی برای سوپرمارکت‌هایی است که بیش از دو نسل از آن ارتزاق کرده‌اند. حال هنگام انتخاب است که در این تغییرات حاضر شویم و فعالانه با آن برخورد کنیم تا تهدیداتش را کمینه نماییم و از فرصت‌هایش استفاده بیشینه کنیم یا اینکه مانند انقلاب صنعتی و انقلاب رایانه برخورد منفعلانه داشته باشیم و صدمات جبران ناپذیر آن را بپذیریم.
با توجه به توان بالقوه قدرتمندی که در انجمن‌های علمی کشور با بیش از ۱۴۰۰۰۰ عضو وجود دارد حال که این تغییرات چه مطابق میل ما باشد و چه نباشد خواهد آمد و اکثریت قریب به اتقاق شئونات فردی (حریم خصوصی و بالاتر از آن) و اجتماعی (حتی مذهب و پروردگار) ما را درخواهد نوردید اگر شناخت و هدایت آن را این منبع عظیم علم و دانش بر عهده نگیرد، اشخاص دیگری بر عهده خواهند گرفت و آیا صلاحیت آنها بیشتر از این مجموعه خواهد بود؟ پاسخ آن این است که خیر به همان مقدار که از چنین پتانسیلی بای هدایت و رهبری این حرکت کمتر استفاده شود احتمال موفقیت به همان اندازه کمتر خواهد شد.
اگر افراد کم توان‌تر و کم صلاحیت پیشرو و پرجمدار این حرکت شوند به ناچار ما از آنها باید پیروی کنیم و معلوم نیست که آنها ما را به خوبی هدایت کنند. در تاریخ بشر تا به حال انسان‌های قویتر بقیه انسان‌ها را تحت سلطه گرفته و رهبری می‌کردند ولی عن قریب توانمندی‌های فوق بشری را نیز رو در رو داریم. هم اکنون نیز دیر است ولی هنوز هم میشود کاری کرد و نتیجه را بهتر نمود.
هر انجمن در حیطه تخصصی خودش باید عهده‌دار بررسی و اقدام در مسیر اهداف تعییین‌شده‌اش بشود. البته این اهداف و برنامه‌ها نیاز به بازنگری و تطبیق با شرایط و نیازهای با رویکرد انقلاب صنعتی چهارم میباشد. سازماندهی مجدد و ایجاد تکاپوی همگانی از اقدامات اولیه در این مسیر خواهد بود. سازمان‌های دولتی مانند معاونت فناوری اطلاعات ریاست جمهوری و وزارت IT نیز در این مسیر دارای رسالتی بی‌بدیل هستند. این وظیفه علاوه بر اینکه بر عهده انجمن‌های علمی و نیز سازمان‌های دولتی (مانند معاونت فناوری ریاست جمهوری) و سایر سازمان‌های مردم نهاد است، بر عهده فردفرد افراد جامعه نیز میباشد زیرا خوبی و بدی‌های این انقلاب گریبان‌گیر همه خواهد شد.
بکوشیم که آن را بهترکنیم.
نویسنده: اسماعیل سعادت فرد